مشق توحید

چهل حدیث خلوت با خدا

1- پیامبر صلى الله علیه وآله :

ما عَمِلَ ابْنُ آدَمَ شَیْئاً اَفْضَلَ مِنَ الصَّلاةِ وَ صَلاحِ ذاتِ الْبَیْنِ وَ خُلْقٍ حَسَنٍ ؛(1)

انسان هیچ کارى بهتر از نماز، اصلاح میان مردم و خوش اخلاقى نکرده است.

2- پیامبر صلى الله علیه وآله :

اَلدُّعاءُ مِفْتاحُ الرَّحْمَةِ، وَ الْوُضوءُ مِفْتاحُ الصَّلاةِ، وَ الصَّلاةُ مِفْتاحُ الْجَنَّةِ؛(2)

دعا کلید رحمت، وضو کلید نماز و نماز کلید بهشت است.

3-پیامبر صلى الله علیه وآله :

لا تَزالُ اُمَّتى بِخَیرٍ ما تَحابّوا و اَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ اَقْرَوُا الضَّیْفَ، فَاِنْ لَمْ یَفْعَلُوا ابتُلُوا بِالسِّنینَ وَ الْجَدْبِ؛(3)

امتم همواره در خیر و خوبى‏اند تا وقتى که یکدیگر را دوست بدارند، نماز برپا دارند، زکات بدهند و میهمان را گرامى بدارند، پس اگر چنین نکنند به قحطى و خشکسالى گرفتار مى‏شوند.

 

4-پیامبر صلى الله علیه وآله :

اَحَبُّ الْاَعْمالِ اِلَى اللَّهِ الصَّلاةُ لِوَقْتِها، ثُمَّ بِرُّ الْوالِدَیْنِ، ثُمَّ الْجَهادُ فى سَبیلِ اللَّهِ؛(4)

دوست داشتنى‏ترین کارها نزد خداوند: نماز اول وقت، سپس نیکى به پدر و مادر و سپس جهاد در راه خداست.

 

5-پیامبر صلى الله علیه وآله :

اِسْتَوُوا تَسْتَوِ قُلوبُکُمْ وَ تَماسّوا تَراحَموا؛(5)

[در نماز جماعت‏] صف‏ها را هماهنگ و منظم نمایید تا دل‏هایتان هماهنگ شود و به یکدیگر (شانه به شانه) متصل گردید تا با هم مهربان شوید.

 

6-پیامبر صلى الله علیه وآله :

صَلاةُ الْجَماعَةِ اَفْضَلُ مِنْ صَلاةِ الْفَرْدِ بِخَمْسٍ وَ عِشْریْنَ دَرَجَةً؛(6)

فضیلت نماز جماعت بیست و پنج برابر نماز فُرادا است.

 

7-پیامبر صلى الله علیه وآله :

اَوَّلُ الْوَقْتِ رِضْوانُ اللَّهِ وَ وَسَطُ الْوَقْتِ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ آخِرُ الْوَقْتِ عَفْوُ اللَّهِ؛(7)

[نماز] اول وقت مایه خشنودى خداوند، میان وقت دربردارنده رحمت خداوند و پایان وقت، موجب عفو خداوند است.

 

8-پیامبر صلى الله علیه وآله :

الرَّکْعَتانِ فى جَوْفِ اللَّیْلِ اَحَبُّ اِلَى اللَّهِ مِنَ الدُّنْیا وَ ما فیها؛(8)

دو رکعت نماز در دل شب، نزد خدا از دنیا و آنچه در آن است، محبوب‏تر است.

 

9-پیامبر صلى الله علیه وآله :

اَلصّلَواتُ الْخَمْسُ وَ الْجُمُعَةُ اِلَى الجُمُعَةِ کَفّاراتٌ لِما بَیْنَهُنَّ ما لَمْ تَغْشَ الکَبائِرُ؛(9)

نمازهاى پنجگانه و نماز جمعه تا نماز جمعه بعد، کفاره گناهان میان آنهاست، تا وقتى که گناهان کبیره‏اى در میان نیاید.

 

10-پیامبر صلى الله علیه وآله :

اَیُّهَا النَّاسُ، اِنَّ الْمُصَلّى اِذا صَلّى‏ فَاِنَّهُ یُناجى رَبَّهُ تَبارَکَ وَ تَعالى‏، فَلْیَعْلَمْ بِما یُناجیهِ؛(10)

اى مردم! نمازگزار هنگام نماز با پروردگار بلند مرتبه‏اش مناجات مى‏کند، پس باید بداند چه مى‏گوید.

 

11-پیامبر صلى الله علیه وآله :

رَکْعَتَیْنِ بِسِواکٍ اَحَبُّ اِلَى اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ مِنْ سَبْعینَ رَکْعَةً بِغَیْرِ سِواکٍ؛(11)

دو رکعت نماز با مسواک، نزد خداوند عزوجل محبوب‏تر از هفتاد رکعت نماز بدون مسواک است.

 

12-امام على علیه السلام :

اَلصّلاةُ حِصْنُ الرَّحْمنِ وَ مَدْحَرَةُ الشَّیطانِ؛(12)

نماز، دژ محکم خداوند مهربان و وسیله راندن شیطان است.

 

13-امام على علیه السلام :

لَوْ یَعْلَمُ الْمُصَلّى ما یَغْشاهُ مِنَ الرَّحْمَةِ لَما رَفَعَ رَأسَهُ مِنَ السُّجودِ؛(13)

اگر نماز گزار مى‏دانست تا چه حد مشمول رحمت الهى است، هرگز سر خود را از سجده بر نمى‏داشت.

14-امام على علیه السلام :

اُنْظُرْ فیما تُصَلّى وَ عَلى‏ ما تُصَلّى، اِنْ لَمْ یَکُنْ مِنْ وَجْهِهِ وَ حِلِّهِ فَلا قَبولَ؛(14)

بنگرید در چه [لباسى‏] و بر چه [چیزى‏] نماز مى‏گزارى، که اگر از راه صحیح و حلالش نباشد، قبول نخواهد شد

 

15-امام باقر علیه السلام :

ذِکْرُ اللَّهِ لِاَهْلِ الصَّلاةِ اَکْبَرُ مِنْ ذِکْرِهِمْ ایّاهُ؛ اَلا تَرى‏ اَنَّهُ یَقولُ: اُذْکُرونى اَذْکُرْکُمْ؟؛(15)

یاد خدا از نمازگزاران، بالاتر از یاد آنان از خداوند است، مگر نمى‏بینى که خداوند مى‏فرماید: «مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم»؟

 

16-امام صادق علیه السلام :

صَلاةُ مُتَطَیِّبٍ اَفْضَلُ مِنْ سَبعینَ صَلاةً بِغَیْرِ طیبٍ؛(16)

یک نماز با بوى خوش (عطر) بهتر از هفتاد نماز بدون بوى خوش است.

 

17-امام صادق علیه السلام :

صَلاةُ اللَّیْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَیِّبُ الرِّیحَ وَ تَدُرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِى الدَّیْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَرَ؛(17)

نماز شب، انسان را خوش سیما، خوش اخلاق و خوشبو مى‏کند و روزى را زیاد، بدهى را پرداخت مى‏نماید، غم و اندوه را از بین مى‏برد و چشم را نورانى مى‏کند

 

18-امام صادق علیه السلام :

مَنْ قَبِلَ اللَّهُ مِنْهُ صَلاةً واحِدَةً لَمْ یُعَذِّبْهُ وَ مَنْ قَبِلَ مِنْهُ حَسَنَةً لَمْ یُعَذِّبْهُ؛(18)

خداوند از هر کس یک نماز و یا یک کار نیک قبول کند، عذابش نمى‏نماید.

 

19-امام صادق علیه السلام :

اَحَبُّ الْعِبادِ اِلَى اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ رَجُلٌ صَدوقٌ فى حَدیثِهِ مُحافِظٌ عَلى‏ صَلاتِهِ؛(19)

محبوب‏ترین بنده نزد خداى عزوجل کسى است که راستگو و مراقب نمازش باشد.

 

20-امام رضا علیه السلام :

اِنَّما جُعِلَتِ الْخُطْبَةُ یَوْمَ الْجُمُعَةِ لاَِنَّ الْجُمُعَةَ مَشْهَدٌ عامٌّ فَاَرادَ اَنْ یَکونَ لِلْاَمیرِ سَبَبٌ اِلى‏ مَوْعِظَتِهِمْ وَ تَرْغیبِهِمْ فِى الطّاعَةِ وَ تَرْهیبِهِمْ مِنَ الْمَعْصیَةِ وَ تَوْقیفِهِمْ عَلى‏ ما اَرادَ مِنْ مَصْلَحَةِ دینِهِمْ وَ دُنْیاهُمْ وَ یُخْبِرَهُمْ بِما وَرَدَ عَلَیْهِمْ مِنَ الْآفاقِ وَ مِنَ الْاَهوالِ الَّتى لَهُمْ فیها الْمَضَرَّةُ وَ الْمَنْفَعَةُ؛(20)

امام رضا علیه السلام :

فلسفه خطبه نماز جمعه این است که: چون جمعه، روز حضور عامه مردم است، حاکم وسیله‏اى براى پند و اندرز آنان داشته باشد و مردم را به طاعت تشویق کند و از معصیت بر حذر دارد و از تصمیم خود درباره مصالح دین و دنیایشان آگاه سازد و از آنچه از گوشه و کنار مى‏رسد و حوادثى که در آنها براى مردم سود و زیانى هست خبردار کند.

 

 

21-امام صادق علیه السلام :

اِذا قامَ الْعَبْدُ فِى الصَّلاةِ مَخَفَّفَ صَلاتَهُ قالَ اللَّهُ تَبارَکَ وَ تَعالى‏ لِمَلائِکَتِهِ: اَما تَرَوْنَ اِلى‏ عَبْدى کَانَّهُ یَرى‏ اَنَّ قَضاءَ حَوائِجِهِ بِیَدِ غَیْرى! اَما یَعْلَمُ اَنَّ قَضاءَ حَوائِجِهِ بِیَدى؟(21)

امام صادق علیه السلام :

هرگاه بنده‏اى به نماز بایستد و آن را سبک به جا آورد، خداوند به فرشتگانش مى‏گوید: به بنده‏ام نمى‏نگرید؟ گویا برآوردن حاجت‏هایش را به دست کسى جز من مى‏داند؟ آیا او نمى‏داند تأمین نیازهایش به دست من است؟

 

22- امام على علیه السلام :

رَکْعَتانِ مِنْ عالِمٍ خَیْرٌ مِنْ سَبْعینَ رَکْعَةً مِنْ جَاهِلٍ؛(22)

دو رکعت نماز دانشمند بهتر از هفتاد رکعت نماز نادان است.

 

23-پیامبر صلى الله علیه وآله :

لَیْسَ یَنْبَغى اَنْ یَکونَ فِى الْبَیْتِ شَىْ‏ءٌ یَشْغَلُ المُصَلِّىَ؛(23)

شایسته نیست در اطاق چیزى باشد، که نمازگزار را مشغول سازد.

 

24-امام رضا علیه السلام :

اِنَّما جُعِلَتِ الْجَماعَةُ لِئَلّا یَکونَ الاِْخْلاصُ وَ التَّوْحیدُ وَ الْاِسْلامُ وَ الْعِبادَةُ لِلَّه اِلّا ظاهِراً مَکْشوفاً مَشْهوراً؛(24)

علت تشریع نماز جماعت آن است که اخلاص، یکتاپرستى، تسلیم حق بودن و بندگى براى خداوند، آشکار و بى‏پرده و نمایان باشد.

25-امام على علیه السلام :

لا یَقُومَنَّ اَحَدُکُمْ فِى الصَّلاةِ مُتَکاسِلاً وَ لا ناعِساً وَ لا یُفَکِّرَنَّ فى نَفْسِهِ فَاِنَّهُ بَینَ یَدَىْ رَبِّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ اِنَّما لِلْعَبْدِ مِنْ صَلاتِهِ ما اَقْبَلَ عَلَیْهِ مِنْها بِقَلْبِهِ؛(25)

هیچ کس از شما کسل و خواب‏آلود به نماز نایستد و به خود نیندیشد؛ زیرا که نمازگزار در پیشگاه پروردگار خویش است. و براى بنده از نمازش تنها آنچه با دلش به آن توجه داشته، مى‏ماند.

 

26-امام صادق علیه السلام :

اِذا قُمْتَ فِى الصَّلاةِ فَاعْلَمْ اَنَّکَ بَیْنَ یَدَىِ اللَّهِ، فَاِنْ کُنْتَ لا تَراهُ فَاعْلَم اَنَّهُ یَراکَ فَأَقْبِلْ قِبَلَ صَلاتِکَ ... ؛(26)

هنگامى که به نماز ایستادى بدان که در پیشگاه خداوند هستى و اگر او را نمى‏بینى، او تو را مى‏بیند. پس به نمازت توجه کن... .

 

27-امام صادق علیه السلام :

مَنْ اَحَبَّ اَنْ یَعْلَمَ اَقُبِلَتْ صَلاتُهُ اَمْ لَمْ تُقْبَلْ، فَلْیَنْظُرْ هَلْ مَنَعَتْهُ صَلاتُهُ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ؟ فَبِقَدْرِ ما مَنَعَتْهُ قُبِلَتْ مِنْهُ؛(27)

کسى که دوست دارد بداند نمازش قبول شده یا نه؟ باید ببیند آیا نمازش او را از زشتى‏ها و ناپاکى‏ها دور کرده است یا خیر؟ به همان اندازه که دور کرده، قبول شده است.

 

28-پیامبر صلى الله علیه وآله :

لَو کانَ عَلى‏ بابِ دارِ اَحَدِکُمْ نَهْرٌ فَاغْتَسَلَ فى کُلِّ یَوْمٍ مِنْهُ خَمْسَ مَرّاتٍ أکانَ یَبْقى‏ فى جَسَدِهِ مِنَ الدَّرَنِ شَىْ‏ءٌ؟ قُلنا: لا. قالَ: فَاِنَّ مَثَلَ الصَّلاةِ کَمَثَلِ النَّهْرِ الْجارى، کُلَّما صُلِّىَ صَلاةٌ کَفَّرَتْ ما بَینَهُما مِنَ الذُّنوبِ؛(28)

پیامبر صلى الله علیه وآله :

اگر بر درِ خانه یکى از شما جویى بود و هر روز پنج بار خود را در آن مى‏شست، آیا در بدن وى چرکى باقى مى‏ماند؟ گفتیم: نه. فرمودند: پس براستى نماز، مانند همان جوى روان است که هرگاه به جا آورده شود، گناهان میان دو نماز را پاک مى‏کند.

 

29-پیامبر صلى الله علیه وآله :

رَکْعَتانِ مِنْ رَجُلٍ وَرِعٍ اَفْضَلُ مِنْ اَلْفِ رَکْعَةٍ مِنْ مُخَلِّطٍ؛(29)

دو رکعت نماز انسان با تقوا، بهتر از هزار رکعت نماز لاابالى است.

 

30-امام صادق علیه السلام :

یُعْرَفُ مَنْ یَصِفُ الحَقَّ بِثَلاثِ خِصالٍ: یُنْظَرُ اِلى‏ اَصْحابِهِ مَنْ هُمْ؟ وَ اِلى‏ صَلاتِهِ کَیْفَ هىَ؟ وَ فى اَىِّ وَقْتٍ یُصَلّیها؛(30)

کسى که از حق دَم مى‏زند با سه ویژگى شناخته مى‏شود: دوستانش دیده شوند که چه کسانى هستند؟ نمازش چگونه است؟ و در چه وقت آن را مى‏خواند؟

 

31-پیامبر صلى الله علیه وآله :

مَنِ اغْتابَ مُسْلِماً اَو مُسْلِمَةً لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ تَعالى‏ صَلاتَهُ وَ لا صیامَهُ اَرْبَعینَ یَوْماً وَ لَیْلَةً اِلّا اَنْ یَغْفِرَ لَهُ صاحِبُهُ؛(31)

خداوند متعال تا چهل شبانه روز نماز و روزه غیبت کننده مرد و زن مسلمان را نمى‏پذیرد، مگر این که غیبت شونده او را ببخشد.

 

32-امام على علیه السلام :

لَیْسَ عَمَلٌ اَحَبَّ اِلَى اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الصَّلاةِ، فَلا یَشْغَلَنَّکُمْ عَنْ اَوقاتِها شَىْ‏ءٌ مِنْ اُمورِ الدُّنیا؛(32)

هیچ عملى نزد خداوند، محبوب‏تر از نماز نیست، پس هیچ کار دنیایى شما را در وقت نماز به خود مشغول ندارد.

 

33-پیامبر صلى الله علیه وآله :

مَا اتَّخَذَ اللَّهُ اِبْراهیمَ خَلیلاً اِلّا لِاِطْعامِهِ الطَّعامَ وَ صَلاتِهِ بِاللَّیْلِ وَ النَّاسُ نیامٌ؛(33)

خداوند متعال، حضرت ابراهیم را جز به خاطر غذا دادن (به مردم) و نماز شب خواندنش هنگامى که مردم در خواب بودند، خلیل و دوست خود انتخاب نکرد.

 

34-پیامبر صلى الله علیه وآله :

مَنْ تَرَکَ الصَّلاةَ مُتَعَمِّداً فَقَدْ کَفَرَ جِهاراً؛(34)

هر کس نماز را عمداً ترک کند، آشکارا کفر ورزیده است.

 

35-پیامبر صلى الله علیه وآله :

اِذا قامَ الْعَبْدُ اِلى‏ صَلاتِهِ وَ کانَ هَواهُ وَقَلْبُهُ اِلَى اللَّهِ انْصَرَفَ کَیَوْمٍ وَلَدَتْهُ اُمُّهُ؛(35)

هرگاه بنده به نماز بایستد و گرایش و دلش به سوى خدا باشد، از نماز فارغ مى‏شود همانند روزى که از مادر زاده شد.

 

36-پیامبر صلى الله علیه وآله :

اَلصَّلاةُ تُسَوِّدُ وَجْهَ الشَّیْطانِ؛(36)

نماز چهره شیطان را سیاه مى‏کند.

 

37-پیامبر صلى الله علیه وآله :

لا یَزالُ الْعَبْدُ فى صَلاةٍ مَا انْتَظَرَ الصَّلاةَ؛(37)

انسان تا وقتى که منتظر نماز است، در حال نماز است.

 

38-امام صادق علیه السلام :

ما عالَجَ النّاسُ شَیْئاً اَشَدَّ مِنَ التَّعْقیبِ؛(38)

مردم به چیزى بهتر از تعقیبات نماز (ذکر و دعا) نپرداخته‏اند.

 

39-امام صادق علیه السلام :

تَسْبیحُ فاطِمَةَعلیها السلام فى کُلِّ یَوْمٍ فى دُبُرِ کُلِّ صَلاةٍ اَحَبُّ اِلَىَّ مِنْ صَلاةِ اَلْفِ رَکْعَةٍ فى کُلِّ یَوْمٍ؛(39)

تسبیحات فاطمه زهراعلیها السلام در هر روز پس از هر نماز، نزد من محبوب‏تر از هزار رکعت نماز در هر روز است.

 

40-امام صادق علیه السلام :

سَجْدَةُ الشُّکْرِ واجِبَةٌ عَلى‏ کُلِّ مُسْلِمٍ تُتِمُّ بِها صَلاتَکَ وَ تُرْضى بِها رَبَّکَ وَ تُعْجِبُ الْمَلائِکَةَ مِنْکَ ... ؛(40)

سجده شکر بر هر مسلمانى واجب است، با آن نمازت را کامل مى‏کنى، پروردگارت را خشنود مى‏سازى و فرشتگان را از خود به شگفتى مى‏آورى... .

علی جانی

 

پاورقی ها :

1) نهج الفصاحه، ح 2651 .

2) نهج الفصاحه، ح 1588 .

3) امالى طوسى، ص 647، ح 1340.

4) نهج الفصاحه، ح 70.

5) کنزالعمال، ح 20575 .

6) خصال، ص 521 ، ح 9 .

7) سنن الدار قطنى، ج 1، ص 259.

8) بحارالأنوار، ج 87 ، ص 148، ح 23 .

9) سنن التّرمذى، ج 1، ص 138، ح 214.

10) مسند احمد، ج 2، ص 129 .

11) خصال، ص 481، ح 52 .

12) غررالحکم، ح 2213 .

13) غررالحکم، ح 7592 .

14) تحف العقول، ص 174 .

15) بحارالأنوار، ج 82 ، ص 199 .

16) کافى، ج 6، ص 511 ، ح 7.

17) ثواب الأعمال، ص 42 .

18) کافى، ج 3، ص 266، ح 11.

19) امالى صدوق، ص 371، ح 467 .

20) وسائل الشیعة، ج 5، ص 39، ح 6 .

21) کافى، ج 3، ص 269، ح 10.

22) اختصاص، ص 245.

23) سنن ابى داود، ج 1، ص 451، ح 2030 .

24) وسائل الشیعة، ج 5، ص 372، ح 9 .

25) الخصال، ص 613، ح 10.

26) تهذیب الأحکام، ج 2، ص 325، ح 1332.

27) بحار الأنوار، ج 82 ، ص 198.

28) تهذیب الأحکام، ج 2، ص 237، ح 938.

29) نهج الفصاحه، ح 1672 .

30) محاسن، ج 1، ص 254، ح 281 .

31) جامع الأخبار، ص 412، ح 1141 .

32) خصال، ص 621، ح 10.

33) علل الشرایع، ج 1، ص 35، ح 4 .

34) المعجم الاوسط، ج 3، ص 343.

35) جامع السعادات، ج 3، ص 275.

36) نهج الفصاحه، ح 1877.

37) نهج الفصاحه، ح‏2538.

38) تهذیب الأحکام، ج 2، ص 104، ح 393.

39) کافى، ج 3، ص 343، ح 15.

40) تهذیب الأحکام، ج 2، ص 110، ح 415 .